استان کردستان به سبب پیشینه تاریخی طویل خود که در اعماق ایران زمین ریشه دوانده و نیز به علت گستره زیبای جغرافیایی همانند نگینی در پهنای ایران زمین می درخشد و حائز جاذبه های تاریخی فرهنگی و طبیعی است .

جاذبه های تاریخی فرهنگی 

با آثار به جای مانده از ادوار کهن بیانگر قدمت و عظمت استان کردستان می باشد که ذیلا به انها اشاره می شود .
الف – آثار تاریخی قبل از اسلام

• تپه باستانی زیویه که در 55 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان سقز واقع شده است .
• غار کرفتو در 72 کیلومتری شهرستان سقز
• کتیبه تنگیور که در 25 کیلومتری غرب شهرستان کامیاران واقع شده است که آثار فوق متعلق به دوران قبل از اسلام بوده و قدمت 2 هزار ساله دارند

ب – آثار تاریخی بعد از اسلام

• مسجد دارالاحسان (1227 هـ - ق)
• مسجد دارالامان که متعلق به دوران قاجار می باشد و در سنندج واقع شده اند .
• عمارت آصف الدیوان متعلق به دوران صفویه
• بقعه باباگرگر در شهرستان قروه و آثار متعدد دیگر

عمده ترین مناسک و مراسم مذهبی استان کردستان به قرار زیر است:

• 1- مراسم پیر شالیار: یکی از عمده ترین جشن های با شکوه و کم نظیر منطقه است که به سبب جاذبه هه و ویژگی های منحصر به فرد خود فوق العاده حائز اهمیت است . محل برگزاری این مراسم روستای اورامان و هر ساله در فاصله دهم و چهاردهم بهمن ماه برگزار می گردد . پیر شالیار یک مغ زرتشتی بوده که نزد کردها از احترام فوق العاده ای برخوردار بوده است .
  
  
• 2- موسیقی و رقص کردی: نوع موسیقی استان کردستان شاد و دل انگیز بوده و به سبب سرور و شادی که در انسان ایجاد می کند او را به رقص و پایکوبی وا می دارد . که مشهورترین رقص آن «هه لپه رکی» است که ریشه در اعتقادات میترائیسم و مهر پرستی دارد .
• 3- عرفان و تصوف: در استان کردستان دو فرقه عمده تصوف وجود دارد ، 1- طریقه قادریه و 2- طریقه نقشبندیه
  • طریقه قادریه را مریدان شیخ عبدالقادر گیلانی (غوث گیلانی) شامل می شود . پیروان این طریقت درک حقیقت و وصول به حق را در قیل و قال سماع می دانند و با حالت دف زنان سر خود را به حالت خاصی به جلو و عقب برده و به عالم جذبه می روند و هر بیننده ای را شیدای خود می کنند . در استان نزدیک به 60 خانقاه وجود دارد که هر هفته برنامه ذکر و سماع در آنها برپاست .
  • طریقه نقشبندیه : موسس این طریقه خواجه بزرگ مولانا بهاءالدین محمد نقشبند بخارایی است . مروج این طریقت در کردستان مولانا خالد نقشبندی است . پیروان این طریقت عرفان و وصول به حق و درک حقیقت را در تفکر و سکوت می دانند و بر خلاف طریقت قادریه از قیل و قال و سماع پرهیز می کنند .