* مصر سرزمین رازها *
سلطنت قدیم ، عصر عظمت مصر
 

حدود سال 3100 قبل از میلاد ، 600 سال قبل از شروع سلطنت قدیم ، یکی از سلاطین مصر علیا به نام " مِنِس " مصر سفلی را فتح و کشور را متحد کرد . با وحدت مصر علیا و سفلی ، منس ، نخستین پادشاه شد که بعدها فرعون نامیده شد . با هدایت منس و فراعنه بعد از او ، تمدن مصر طی شش قرن بعدی به رشدی منظم تر ، موفق تر و مترقی تر دست یافت . کاغذی از نی پاپیروس اختراع شد ، نوعی خط تصویری به نام هیروگلیف ابداع شد و مالیات ها وضع شدند و به این شکل زمینه برای شروع دوره ای تحت عنوان سلطنت قدیم مهیا شد . طی سلطنت قدیم ، عصر عظمت مصر ، فراعنه فرمانروایان قدرتمند ملت بودند . مذهب ، هنر ، بازرگانی ، معماری ، ادبیات _ حتی زندگی اجتماعی و اقتصادی _ همگی به وسیله فراعنه استوار و گسترده شد تا حکومت مرکزی را تقویت کند .

سلاطین مقتدر
فراعنه مصر فرمانروایانی با قدرت مطلق بودند . کلام انها قانون بود و بی چون و چرا اطاعت می شد . فراعنه ملت را نه تنها از نظر سیاسی بلکه از نظر روحانی و مذهبی نیز کنترل می کردند . اگر چه معلوم نیست که چطور مردم بدین باور رسیدند که فرعون ها را خدا بنامند ، انچه معلوم است این است که در سلطنت قدیم فراعنه را پسر رع ، خداوند خورشید ، می دانستند .
هنگام نزدیک شدن به فرعون ، اتباع وی به نشانه احتام تعظیم می کردند و پیشانی بر زمین می نهادند . در یکی از منابع مصر باستان قدرت و خرد فراعنه به این صورت توصیف شده است :
" چیست که تو ندانی ؟ کیست که از تو خردمند تر است ؟ کجاست که تو ندیده باشی ؟ ... اگر تو به اب بگویی " بر فراز کوه ها بالا برو " نهر مطابق فرمان تو جریان می یابد ، برای تو ابدیت تقدیر شده است . همه چیز مطابق خواست تو انجام می شود و هر انچه تو بگویی ، مطاع است "
فرعون هم به عنوان سلطان و هم به عنوان پسر خداوند رع مرکز زندگی مصری بود . فرعون و خانواده اش در راس هرم اجتماعی مصر قرار داشتند ، پس از انها کاهنان ، ماموران بلند مرتبه و اشراف قرار داشتند . کاتبان ، کلیه هنرمندان متبحر و ماموران و خانواده هایشان جزء طبقه بعدی را تشکیل می دادند . بزرگ ترین طبقه ، که پائین ترین قسمت هرم اجتماعی بود ، شامل رعایای کشاورز و کارگران عادی بود .
 

فرعون به مثابه صاحب قدرت سیاسی مقتدر  و وحدت بخش عمل می کرد ، به نظر می رسید که شکوه و عظمت مصر مستقیما به نفوذ فرعون وابسته است ، کسی که با شفاعت نزد سایر خدایان برکت را به مصر می اورد .
با اینکه بعضی از اشراف مصر املاک اختصاصی داشتند ، اما بیشتر زمین ها به فرعون تعلق داشت که ان را به واسطه ارث یا فتح سرزمین ها به دست اورده بود . فرعون قطعه هایی از زمین را به بعضی از اشراف مورد علاقه اش _ اعقاب پادشاهان قبلی و اشراف ملاّکی که قبلا زمین دار بودند _ هدیه می کرد تا انها را اداره کنند.
به علاوه فرعون مالک تمام محصولات سرزمین بود . چون مصری ها نظام پولی نداشتند ، مالیات ها به صورت گندم ، جو روغن زیتون ، ابجو ، شراب و میوه جمع اوری می شد . سپس فرعون از این در امدها برای پرداخت حقوق به کارمندان سلطنتی ، صنعتگران ، کاهنان و سایر کارگران استفاده می کرد . 
تمام کارها روی زمین را رعایا انجام می دادند که توده جمعیت بوند . اگرچه نمی توان رعایا را دقیقا برده نامید ، اما رعایای مصر باستان مشابه سرف ها در اروپای قرون وسطی بودند ، چرا که به زمین وابسته بودند . اگر به هر دلیلی ارباب زمین عوض می شد ، ان ها نیز به همراه زمین تحت فرمان ارباب جدید قرار می گرفتند . رعایا نیز مثل بندگان بعد از این که وظایفشان را در زمین های ملاکان انجام می دادند ، اجازه داشتند برای تهیه مایحتاجشان روی قطعات کوچک زمین کشت کنند .
برای حفظ قدرت مطلق در کنار هدایت تجارت روزمره مصر ، فراعنه سلطنت قدیم یک نظام متمرکز حکومتی ابداع کردند که در طول تاریخ مصر باستان حفظ شد . یک دولت مرکزی در " ممفیس " ، شهری نزدیک به محل اتصال مصر علیا و مصر سفلی ، تاسیس شد تا فعالیت های محلی مناطق مختلف را که بعدها " نومس " نامیده شدند ، هدایت کند . در ابتدا تمام مناصب عالی را منسوبین فرعون اشغال می کردند ، اما به تدریج اشخاص عادی نیز به سمت کارمند برجسته حکومتی منسوب می شدند .
بدیهی است که فرعون در راس سلسله مراتب حکومتی قرار داشت . بعد از فرعون ، توانا ترین شخص کسی بود که در سمت وزیر قرار داشت که وظایفش شامل نظارت بر بسیاری از بخشهای حکومت مرکزی بود ، بخش هایی که تعدا زیادی کاتب در ان جا کار می کردند . وزیر از جمع اوری مالیات ها ، کشت در مزارع و نگهداری سیستم ابیاری اطمینان حاصل می کرد . وزیر همچنین مسئول اداره نظام قضایی در سراسر سرزمین بود و گاهی اوقات نقش سرپرستی معماران فرعون را هم ایفا می کرد .
در سطح محلی ، حدود نومس های مصر بر اساس مرزهای مناطق قبیله ای شکل می گرفت . 22 حکومت محلی در مصر علیا و 20 حکومت محلی در مصر سفلی وجود داشت . هریک از این ها در واقع کوچک شده سازمان حکومتی مرکزی بود که بخش هایی را مشابه انچه در حکومت مرکزی وجود داشت ، شامل می شد . هر ایالت یک حاکم داشت که فرماندار محلی نامیده می شد و فرعون منسوبش می کرد . این حاکم به وزیر گزارش می داد و مثل وزیر وظایف مختلفی داشت . حاکم که نقش قاضی اصلی را در منطقه ایفا می کرد بر ابیاری ، انبار کردن غلات برای مواقع ضروری و جمع اوری مالیات ناحیه تحت پوشش نظارت می کرد . حاکم همچنین از منطقه تحت حکومتش سربازهایی معمولا رعایایی اموزش ندیده را در مواقع ضروری برای جنگیدن به سپاه فرعون می فرستاد ، چرا که مصر ارتش ملی نداشت . (پایان )

منبع:www.medjai-global.com