اضطراب امتحان

منظور از اضطراب نوعی حالت هیجانی نا خو شایند و مبهم است که با پریشانی و دلهره همراه است . هنگامی که دانش آموز نسبت به کارآمدی توانایی واستعداد خود در شرایط امتحان دچار نگرانی و تردید می شود می توان از اضطراب امتحان سخن گفت .

                 علایم اضطراب امتحان

عصبی بودن /قرار نداشتن /تنش /احسا س خستگی / سر گیجه / تکرر ادرار /تپش قلب / بی حالی / تنگی نفس / تعریق/ نگرانی ودلهره / بی خوابی /اشکال در تمر کز حواس / گوش به زنگ بودن .

                            عوامل مو ثر در ایجاد اضطراب امتحان  

ا لف –عوامل فردی و شخصیتی

1-عزت نفس : عزت نفس میزان ارزش و اعتباری است که یک فرد در زمینه های مختلف زندگی به وی‍زه خانوادگی /تحصیلی /اجتماعی/برای خود قایل است .دانش آموزان دارای عزت نفس بالا توانایی برخورد شایسته با امتحان و مشکلات آن را در خود می بینند /تحت تآثیر تغییرات محیط قرار نمی گیرند و به تواناییهای خود اطمینان دارند .وقتی دانش آموزان خود را دست کم بگیرند و به تواناییهای خود اعتماد نکنند در آنها اضطراب به وجود می آید .

2-ارزیابی شناختی :اغلب دانش آموزانی که از اضطراب امتحان رنج می برند افکار منفی و غیر واقع بینانه از خود دارند و خود را آدم لایق و شایسته ای نمی دانند.هنگامی که دانش آموز امتحان می دهد داشتن احسا س و تفکر مثبت و خوش بینانه می تواند موجب موفقیت او شود .

3-     عدم آمادگی :  گاهی اضطراب امتحان به خا طر نداشتن آمادگی کا فی امتحا ن دهند است /به گونه ای که هر اندازه میزان آمادگی پا یین تر باشد اضطراب شدیدتر خواهد بود.

4-     توجه وتمرکز :دانش آموز مضطرب به علت توجه به تشویش و نگرانی خود در هنکا م امتحان به محتوای اصلی توجه کمتری می نماید واین مسا له به عملکرد پایین وی منجر می شود.

5-     روشها ی مطا لعه نادرست:کاهش اضطراب امتحان به تنهایی برای بهبود پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کافی نیست بلکه بطور همزمان لا زم است که عادتها وروشهای مطالعه دانش آموزان دارای اضطراب امتحان اصلا ح گردد.

6-     انتظارات دانش آموز:یکی از عوامل موثردرپیشرفت تحصیلی تصور وبرداشت دانش اموز از توانایی خود در هر درس  وانتظار موفقیت درآن درس است.دانش آموز دارای اضطراب امتحان به موقعیتها ی ارزیابی کننده با انتظارات بد بینانه پاسخ می دهند .

7-     تعمیم تجارب امتحانی گذشته به موقعیتها ی امتحا نی جدید:

موقعیتها وتجربه ها ی نا موفق قبلی وتعمیم آنها به امتحان وموقعیت فعلی دردانش آموزان ایجاد اضطراب می نماید.

8-     آشنا نبودن دانش آموزان با جلسه امتحان ونوع آن ونحوه ی سوالات

ب :عوامل آموزشگاهی و جامعه ای

1- انتظارات معلما ن : انتظارات معلما ن با ید متنا سب با توانایی دانش آموزان باشد اما هرگونه انتظار نا بجا می تواند به فشار روانی و در نتیجه اضطراب در دانش آ موزان منجر گردد

     2- رقابت : یکی از عوامل مهم اضطراب امتحان رقابت نا درستی است که در بین دانش آموزان وجود دارد و اگا هانه و نا اگاهانه  توسط معلمان و خا نواده و جامعه نیز مورد تشویق قرار می گیرد .

    سلامت روانی و عا طفی دانش آموز حد اکثر اهمیت را دارد  و برای این منظور باید همواره تفا و تهای فردی را در نظر داشت و از ایجا د رقابتها یی که در آن شرایط و امکانات / توانایها و علا قه دانش آموزان متفاوت است و یا تعین اهداف و انتظا راتی که نیل به انها بسیار سخت است و یا محال است اجتناب کرد .

   3- سیستم آ موزشی حا کم بر مدا رس :

    دانش آ موزان در ابتدا و در مقطع ابتدایی از امتحان اضطراب شدیدی ندارند اما این شیوه بر خورد معلمان مر بیان و والدین وارزش بیش از حد قایل شدن برای امتحان و تا ثیر سر نوشت سازی که بر خی امتحانات در زند گی دارند عا مل اساسی در ایجا د و افزایش اضطراب امتحان می باشد .

4- نوع درس : میزان اضطراب دانش آموزان در همه دروس یکسان نیست

5- موقعیت ومرا قبان امتحان : ز مانی که دانش آموزان در یک مو قعیت امتحان نا آشنا با مرا قبان نا آشنا قرار می گیرند اضطراب امتحان بیشتری را تجر به می کنند .

 ج : عوامل خا نوادگی :

 عامل سوم در اضطراب امتحان یعنی عوامل خا نوادگی می توان به شیوه تر بیتی والدین / انتظارات آنها و جو عا طفی حاکم بر خانواده و ویژ گیهای شخصیتی والدین و طبقه اقتصادی و

ا جتماعی اشاره کرد.

روشهای پیش گیری از اضطراب امتحان

1-    ارز یا بی واقع بینانه و بدون اغراق از امتحان :اگر دانش آموزان امتحان را امری عادی تلقی کنند واز قوانین و سوالات ترسانده نشوند کمتر د چار اضطراب می شوند .

2-    اجتناب از توجه بیش از حد به اضطراب امتحان :هر اندازه که دانش آموزان اضطراب امتحان را بیشتر در معرض توجه قرار دهند دلهره و نگرانی آنها بیشتر خواهد شد به جای توجه بیش از حد به اضطراب امتحان به تجارب مو فقیت آمیز قبلی خود توجه کنند .

3-    ایجا د شایستگی و اعتماد به نفس برای غلبه بر امتحان .

4-    برطرف کردن محرکهای نا مطلوب مانند احسا س گناه /نا امنی /ترس از نمره گرفتن پا یین و همچنین برچسبهای منفی .

  روشهای درمان اضطراب

1-    یکی از روشهای موثر درمان اضطراب آرمیدگی است .در این روش فرد به حا لت نشسته یا درازکش قرار می گیرد و سپس چشمها بسته و به صورت عمیق و آرام تنفس می کند وبین دم وبا ز د م برای مد ت کوتاهی نفس را در سینه حبس میکند / چنانچه این تمرین را یک یا دو با ر وهر بار به مدت 15 دقیقه انجا م گیرد تا ثیر زیا دی در کاهش اضطراب  وافزایش تمرکز خواهد داشت .

2-    با ز سا زی شناختی : با زسازی شناختی به مجموعه ی روشها و فنونی گفته میشود که همه ی آنها این است که به دانش آموزان کمک کند تا الگوها و باورهای غلط را تغییر دهد .

3-    ورزش: انجا م ورزش به طور منظم ومداوم موجب سلامت جسما نی و  روانی و کاهش اضطراب  و افزایش عزت نفس می شود .اگر برنا مه ورزشی ندارید لااقل به پیا ده روی در صبح زود بپردازید .